Provincies en partners zijn in 2021 gestart met het Programma Natuur om achteruitgang van de natuur te voorkomen en te zorgen voor verbetering van de natuur in en rondom Natura 2000-gebieden. De provincies hebben dit jaar maatregelpakketten voorbereid voor natuurherstel. De hiervoor gereserveerde ruim € 1,3 miljard wordt door staatssecretaris Jean Rummenie van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) beschikbaar gesteld. Dat betekent dat provincies voortvarend aan de slag kunnen met de uitvoering van natuurherstelmaatregelen en het maken van afspraken met terreinbeheerders, waterschappen en gemeenten. Er wordt onder meer gewerkt aan het tegengaan van verdroging, het realiseren van ecologische verbindingen, het verbeteren van de waterkwaliteit, boscompensatie en onderzoek naar de daadwerkelijke staat van de natuur.
Staatssecretaris Jean Rummenie, ministerie LVVN: “Ik ben ontzettend blij dat we deze samenwerking kunnen voortzetten. De natuur heeft dit bij uitstek nodig. We gaan vol vertrouwen verder werken aan een samenleving waarin natuur, boer en burger met elkaar in evenwicht zijn.”
Programma Natuur
De bedragen voor de herstelmaatregelen maken onderdeel uit van het Programma Natuur. Dit is een gezamenlijk programma van het Rijk en alle provincies waarin ook wordt samengewerkt met Rijkswaterstaat als uitvoeringsinstantie en terreinbeheerders Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten en LandschappenNL.
Programma Natuur richt zich op herstel van de Natura 2000-gebieden, die gevoelig zijn voor stikstof. De maatregelen richten zich voornamelijk op het tegengaan van verdroging, het realiseren van ecologische verbindingen, verminderen van verstoring en verbeteren van de waterkwaliteit. Uiteindelijk moet dit leiden tot systeemherstel. De uitvoering van de tweede fase van het programma start in 2024 en loopt tot en met 2032.
Via het Programma Natuur investeert de Rijksoverheid in de periode 2021 tot 2030 in totaal € 2,8 miljard in het herstel van de natuur. Prioriteit ligt bij herstel van stikstofgevoelige natuurgebieden. In de eerste jaren zijn vooral maatregelen uitgevoerd binnen de natuurgebieden zelf. De uitvoering van het Programma Natuur gaat nu een tweede fase in. Komende jaren zullen ook maatregelen in de omgeving van de natuurgebieden worden genomen. Dit loopt parallel aan het kabinetsbeleid voor reductie van stikstofemissie.
Herstelmaatregelen
De provincies hebben onderzocht in welke natuurgebieden herstelmaatregelen nodig zijn en hebben maatregelpakketten opgesteld voor de stikstofgevoelige Natura 2000-gebieden. Elk natuurgebied waar herstelmaatregelen nodig zijn, krijgt een aanpak op maat, want geen natuurgebied is hetzelfde.
Gedeputeerde Jelle Beemsterboer, provincie Noord-Holland: “Alles wat er speelt rond natuur en landbouw heeft ook met leefbaarheid te maken. Je hebt die ‘pijlers’ nodig om ervoor te zorgen dat het leven in het landelijk gebied goed blijft.”
Provincies betrekken partijen rond het natuurgebied, zoals de terreinbeheerders, de gemeente, het waterschap, ondernemers en andere organisaties. Voorbeelden van maatregelen zijn het omvormen van naaldbos naar loofbos, het aanleggen van kades om water vast te houden in bijvoorbeeld hoogveengebieden, het verwijderen uitheemse plantensoorten (exoten) zoals Amerikaanse vogelkers, baggeren voor betere waterkwaliteit, oud riet maaien, het verhogen van het grondwaterpeil en het dempen van sloten en greppels.