Recente rapporten tonen aan dat de urgentie tot handelen op het klimaatvraagstuk groter is dan ooit. Ook in het beleidsprogramma Klimaat wordt geschreven dat klimaatverandering de grootste uitdaging van onze generatie is. Geopolitieke ontwikkelingen zoals de oorlog in Oekraïne en de drang om onafhankelijk te zijn van Russische energiebronnen voeren de druk op handelen verder op. Provincies reageren daarom positief op de publicatie van het beleidsprogramma Klimaat. Het programma bevat de uitwerking van het klimaatbeleid uit het Coalitieakkoord en bevat de hoofdlijnen van het klimaatbeleid voor de komende 10 jaar. Het is een aanvulling op het klimaatplan uit 2022 dat werd gebaseerd op het klimaatakkoord.
Alternatieve energiebronnen voor aardgasvrije wijken
Provincies organiseren samen met gemeenten, netbeheerders en anderen de strategische keuzes op welke energiebronnen kan worden overgeschakeld om als wijk van het gas af te gaan. Dit is belangrijk omdat het energienet niet alles aankan. Daar waar nodig ondersteunen provincies gemeenten bij transitieplannen. Ook dragen provincies zorg voor de verduurzaming van hun eigen vastgoed en ondersteunen zij de verduurzaming van maatschappelijk vastgoed.
Regie op de energiebehoefte
Provincies pakken regie om samen met gemeenten, netbeheerders en 'energievragers' een provinciaal energieplan op te stellen, waarin de energiebehoefte in beeld wordt gebracht en op basis waarvan programmering en prioritering kan plaatsvinden. Dit is van belang omdat veel maatschappelijke ontwikkelingen meer energie nodig hebben dan geleverd kan worden. Ook nemen provincies initiatief om daar waar er sprake is van acute netschaarste, tot oplossingen te komen. Verschillende provincies hebben daar al eerste ervaringen mee opgedaan.
Regionale Energie Strategie
Provincies werken in RES-verband mee aan het realiseren van de afgesproken plannen voor zonne- en windenergie.
Randvoorwaarden beter invullen
Toch zijn nog niet alle randvoorwaarden op orde voor de uitvoering van het beleid. Zo zijn er pragmatische afspraken over de financiering van uitvoeringslasten gemaakt. In 2024 moet blijken of de beschikbare middelen afdoende zijn voor alle ambities. Ook zijn wet- en regelgeving en kaders nog in de maak. Verder is in alle sectoren een gebrek aan personeel, het komt erop aan slim en effectief met capaciteit om te gaan. 'Niet alle randvoorwaarden zijn op orde, maar het komt erop aan dat we elkaar vasthouden en meters gaan maken' aldus Jop Fackeldey gedeputeerde Flevoland.
Er is een nauwe wisselwerking nodig met de andere ruimtelijke transities. De beschikbaarheid van energie is een belangrijke randvoorwaarde voor deze andere transities, de beschikbaarheid van grond is een belangrijke randvoorwaarde voor de energietransitie. Deze dynamische context vraagt een intensieve samenwerking tussen overheden en stakeholders en helderheid over de koers.